Ένας ακαταπόνητος περιηγητής των μεσαιωνικών μνημείων της Πελοποννήσου μας ταξιδεύει στην εποχή των Ιπποτών.
Μεταφερόμαστε νοερά στον 13ο αιώνα, στον Μεσαιωνικό Μορέα μετά το τέλος της Δ’ Σταυροφορίας. Ο Γοδεφρείδος Α’ του Οίκου των Βιλαρντουέν επιδεικνύει στους Βυζαντινούς την υπεροχή του κατορθώνοντας να εντάξει στην κυριότητά του πριγκιπάτου του σχεδόν όλη την Πελοπόννησο. Οι μόνες περιοχές που παρέμειναν ανυπότακτες ήταν η Μονεμβασιά, κάποια αποκομμένα ορεινά μέρη του Ταϋγέτου και τον Πάρνωνα, καθώς και τα κάστρα της Μεθώνης και της Κορώνης. Στα 1228, έπειτα από τον θάνατό του, την εκπλήρωση της αποστολής αυτής, την αναλαμβάνει ο πρωτότοκος υιός του, ο Γοδεφρείδος Β’ Βιλλεαρδουίνος, ο επονομαζόμενος «Καλαμάτης».
Ωστόσο, η πορεία του ανακόπτεται από τον Αυτοκράτορα Μιχαήλ Η’ Παλαιολόγο το 1259 στη μάχη της Πελαγονίας. Το 1262 και έπειτα από τρία χρόνια αιχμαλωσίας στην Κωνσταντινούπολη ο «Καλαμάτης» αναγκάζεται να παραδώσει τα περισσότερα στρατηγικής σημασίας κάστρα του Μορέα προκειμένου να απελευθερωθεί.
Μέσα από αυτή την σύντομη ιστορική διαδρομή αποδεικνύεται ότι ο Μοριάς διαδραμάτιζε σημαντικό ρόλο μετά το πέρας της Δ’ Σταυροφορίας και όποιος τον κατείχε, είχε ένα μεγάλο στρατηγικό πλεονέκτημα. Παρόλα αυτά, οι κατακτητές του έχουν αφήσει μια κληρονομία η οποία έχει «επιβιώσει» στους αιώνες. Κάθε κάστρο έχει τη δική του ιστορία να αφηγηθεί. Μια ιστορία η οποία είναι συνδεδεμένη με τον εκάστοτε τόπο και οι κάτοχοί τους διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην μεσαιωνική εποχή, ενώ ορισμένα από αυτά χρησιμοποιήθηκαν ως φρούρια από τους Οθωμανούς.
Έτσι κατ’ αυτόν τον τρόπο, ταξιδεύουμε στις ομορφότερες καστροπολιτείες των λεγόμενων Μέσων Αιώνων, όπως αυτή του Μυστρά και της Μονεμβασιάς, στο Κάστρο του Χλεμουτσίου όπου ήταν και το και το πρώτο νομισματοκοπείο επί της κυριαρχίας των Βιλλεαρδουίνων, στο κάστρο της Ακροκορίνθου που αποτελούσε το πολυτιμότερο «κλειδί» του Μοριά και στο φημισμένο κάστρο της Καρύταινας. Ζωντανεύουν μύθοι και θρύλοι που έχουν ριζώσει σε κάθε τόπο, θρύλοι όπως της πριγκιποπούλας Ωριάς που ξεγελάστηκε και οι Τούρκοι κατέλαβαν το κάστρο της Μεγάλης Μαΐνης αλλά και καλπάζουν νοερά τα Τάγματα των Ναϊτών, των Τευτόνων και των Σπιταλιωτών.
Οι «Ιππότες στον Μοριά» δεν είναι ένα απλό ιστορικό βιβλίο αλλά ένα οδοιπορικό στα γνωστά και άγνωστα στους περισσότερους μεσαιωνικά μνημεία της Πελοποννήσου καθώς και στις γοτθικές εκκλησίες όπου συνυπάρχει η βυζαντινή και γοτθική αρχιτεκτονική. Ο δημιουργός του, ο Μιλτιάδης Τσαπόγας, δεν ακολουθεί τη γνωστή «πεπατημένη οδό». Σε αυτό το οδοιπορικό έχει σύμμαχους του τον φωτογραφικό του φακό και κάθε απαραίτητο ιστορικό τεκμήριο. Η πορεία του ξεκινά από τις καστροπολιτείες της Λακωνίας, κατευθύνεται στην Ηλεία και την Κορινθία και ολοκληρώνει το ταξίδι του με την Αρκαδία και τη Μεσσηνία. Έρχεται σε επαφή με τους ντόπιους πληθυσμούς και καταγράφει τις ιστορίες τους θρύλους που του διηγούνται. Οι λεπτομερείς περιγραφές και το ιδιαίτερο γλωσσικό ιδίωμα του συγγραφέα σε συνδυασμό με το φωτογραφικό υλικό που περιλαμβάνεται στο παρόν έργο δημιουργούν μια ξεχωριστή αίσθηση στον αναγνώστη. Εν ολίγοις, οι «Ιππότες στον Μοριά» είναι μια ουσιαστική και ορθά επιμελημένη μελέτη που απευθύνεται σε κάθε αναγνώστη που επιθυμεί να έρθει σε επαφή με τα μεσαιωνικά κάστρα και της γοτθικές εκκλησίες της Πελοποννήσου.
Το ιστορικό έργο «Ιππότες στον Μοριά» του Μιλτιάδη Τσαπόγα κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Δαιδάλεος.