Και παρ’ όλα αυτά σκέφτομαι καμιά φορά: αν μπορεί να πεθαίνει κανείς από ευτυχία, αυτό πρέπει να συμβεί σε μένα. Και αν ένας άνθρωπος προορισμένος να πεθάνει, μπορεί να μείνει στη ζωή από ευτυχία, τότε θα μείνω στη ζωή.
Η αλληλογραφία του Φραντς Κάφκα με τη Μίλενα Γέσενσκα άρχισε το 1920, όταν εκείνη μετέφραζε στα τσέχικα τα πρώτα σύντομα διηγήματά του. Όταν ο Φραντς Κάφκα διέμενε στο σανατόριο του Μέρανο, μακριά από την Πράγα και την αρραβωνιαστικιά του, που τον περίμενε ελπίζοντας πως ο γάμος τους θα γινόταν με την επιστροφή του.
Η κατάσταση της Μίλενα δε διαφέρει τόσο από αυτή του Κάφκα. Εγκλωβισμένη στη Βιέννη και σε ένα γάμο που διαλυόταν σιγά – σιγά, με μοναδική διέξοδο την αλληλογραφία. Σύντομα η επαγγελματική σχέση τους μετατρέπεται σε ένα φλογερό έρωτα που διήρκεσε έως το 1923. Η νεαρή τότε Τσέχα μεταφράστρια τον θαύμαζε και είχε εκτιμήσει τη μεγαλοφυΐα του πολύ πριν από τους περισσότερους ανθρώπους του περιβάλλοντός του. Και εκείνος της εμπιστεύτηκε τα ημερολόγια του ξεγυμνώνοντας μπροστά της την καρδιά και τη συνείδηση του.
Τα ωραιότερα γράμματα σου (κι αυτό λέει πολλά γιατί συνολικά, σχεδόν κάθε τους γραμμή, είναι το ωραιότερο πράμα που μου ‘λαχε στη ζωή) είναι κείνα που δίνεις δίκιο στο “φόβο” μου και συνάμα προσπαθείς να εξηγήσεις γιατί δεν πρέπει να κατέχομαι από φόβο. Γιατί κι εγώ, όσο και να μοιάζω καμιά φορά σαν πουλημένος υπερασπιστής του “φόβου” μου, του δίνω ίσως δίκιο στα μύχια μου, είναι τώντις μέρος του εαυτού μου κι ίσως ό,τι καλύτερο έχω. Και επειδή είναι ό,τι καλύτερο έχω. Και επειδή είναι ό,τι καλύτερο έχω, είναι ίσως και το μόνο που αγαπάς σε μένα. Τι άλλο αξιαγάπητο να βρει κανείς σε μένα; Αυτός όμως ειν’ αξιαγάπητος.
Τα γράμματα αποτυπώνουν την προσωπικότητα του Φραντς Κάφκα. Μαρτυρούν τον πόνο, τον σπαραγμό και το μίσος για τον εαυτό του. Η έκφρασή του τόσο αναλυτική, τόσο ποιητική και γεμάτη πάθος. Μπορεί τα γράμματα της Μίλενα Γέσενσκα να μην σώζονται, όμως χάρη στη συμβολή του Μαξ Μπροντ και του Βίλλυ Χάας, έχουμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε μια άγνωστη πτυχή της ζωής ενός σπουδαίου συγγραφέα και να γίνουμε μάρτυρες μιας συνταρακτικής ιστορίας αγάπης που παρέμεινε επί της ουσίας σχέση δι’ αλληλογραφίας.
Το βιβλίο “Γράμματα στη Μίλενα” του Φραντς Κάφκα κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Κέδρος.