Αν τύχει και κάποιος φοιτητής συναντήσει το όνομα Γουίλιαμ Στόουνερ, ενδέχεται να αναρωτηθεί γενικά και αόριστα ποιος να ήταν αυτός· η περιέργεια του πάντως σπάνια θα ξεπεράσει το επίπεδο της απλής ερώτησης. Οι συνάδελφοι του Στόουνερ, οι οποίοι δεν του είχαν ιδιαίτερη εκτίμηση όσο ζούσε, τώρα πια τον αναφέρουν σπανίως· στους μεγαλύτερους το όνομα του λειτουργεί ως υπενθύμιση του αναπόφευκτου για όλους τέλους, για τους νεότερους είναι απλώς ένας ήχος που δεν ανακαλεί τίποτε από το παρελθόν ούτε τους θυμίζει κάποιον που είχε σχέση με τους ίδιους ή με τη σταδιοδρομία τους.
Το μυθιστόρημα περιγράφει τη ζωή και τη σταδιοδρομία του Στόουνερ, ενός βοηθού καθηγητή της Αγγλικής Φιλολογίας. Γεννήθηκε το 1891 σε ένα μικρό αγρόκτημα στο κεντρικό Μιζούρι. Οι ταπεινοί γονείς του, από μικρή κιόλας ηλικία, του ανέθεταν βασικές εργασίες του αγροκτήματος. Η μεγάλη αλλαγή έρχεται στην ηλικία των 19 όταν ο Στόουνερ, έπειτα από προτροπή του πατέρα του και του τοπικού αγροκόμου, γράφεται στο Τμήμα Γεωπονίας του Πανεπιστημίου της Κολόμπια. Προκειμένου να εξασφαλίσει τα προς το ζην και να πραγματοποιήσει τις σπουδές του χωρίς να επιβαρύνει την οικογένειά του, θα εργαστεί σε ένα αγρόκτημα.
Ωστόσο, η κλίση του αλλάζει όταν γνωρίζει τον καθηγητή Άρτσερ Σλόουν – ο οποίος στη συνέχεια γίνεται μέντορας του – ενθαρρύνοντας τον να συνεχίσει τις σπουδές του στην Αγγλική Φιλολογία. Επηρεασμένος από τα έργα του Σαίξπηρ, του Βάγκνερ, του Ροσέττι και του Ομήρου αποφασίζει να γίνει καθηγητής και να παραμείνει στο πανεπιστήμιο.
Στα σαράντα τρια του χρόνια ο Γουίλιαμ Στόουνερ έμαθε αυτό που άλλοι, πολύ νεότεροι, είχαν μάθει πριν απ’ αυτόν: ότι το πρόσωπο το οποίο αγαπάς στην αρχή μιας σχέσης δεν είναι το ίδιο που αγαπάς στο τέλος της σχέσης, και ότι η αγάπη δεν είναι ένα τέρμα αλλά μια διαδικασία μέσα από την οποία το ένα πρόσωπο προσπαθεί να γνωρίσει το άλλο.
Ο Γουίλιαμ Στόουνερ γνωρίζει για πρώτη φορά τον έρωτα όταν συναντά την ψυχρή και απρόσιτη Ίντιθ Μπόστγουικ με την οποία παντρεύεται και αποκτούν μια κόρη. Σύντομα όμως απογοητεύεται από το πρόσωπο της γυναίκας που είχε αρχικά εξιδανικεύσει και ο γάμος τους οδηγείται σε τέλμα. Η εξωσυζυγική του σχέση με τη νεαρή καθηγήτρια εμπλέκει αναπόφευκτα τις αντιθέσεις και τον ανταγωνισμό της πανεπιστημιακής ζωής.
Με απόλυτη λογική, χωρίς ίχνος προκατάληψης, συλλογίστηκε πως η ζωή του θα φαινόταν σκέτη αποτυχία. Είχε θελήσει τη φιλία, τη στενή φιλία, που θα μπορούσε να τον στηρίξει στον αγώνα δρόμου των ανθρώπων· είχε αποκτήσει δυο φίλους, ο ένας είχε βρει έναν θάνατο παράλογο προτού καν γνωριστούν, ο άλλος είχε τώρα πια απομακρυνθεί όσο γινόταν στις γραμμές των ζωντανών, ώστε… Είχε θελήσει το πάθος που ενώνει δυο ανθρώπους με τα δεσμά του γάμου· το απέκτησε και αυτό και δεν ήξερε τι να το κάνει, κι αυτό έσβησε. Είχε θελήσει τον έρωτα· και τον απέκτησε και τον εγκατέλειψε, τον άφησε να χαθεί στο χάος των δυνατοτήτων.
Φτάνοντας στο τέλος της “διαδρομής” του, ο Στόουνερ κάνει τον προσωπικό του απολογισμό, από τα πρώτα του χρόνια στο αγρόκτημα των γονέων του μέχρι τη ακαδημαϊκή του καριέρα, τους ανθρώπους που γνώρισε και τον συντρόφευαν σε αυτή τη πορεία αλλά και τις καταστάσεις που τον οδήγησαν μέχρι εκεί.
Η αφήγηση είναι λιτή και κατανοητή. Ο John Williams μεταφέρει στον αναγνώστη τη τραγικότητα της ζωής του ήρωα και τον άλλων χαρακτήρων, αφήνοντας του μια πικρή αίσθηση και θλίψη στο τέλος. Επιπλέον μπορούμε να πούμε ότι η μετάφραση της Αθηνάς Δημητριάδου, η εισαγωγή του John McGahern και το επίμετρο του Άρη Μπερλή συνθέτουν μια εξαιρετική έκδοση. Τέλος πρέπει να αναφερθεί ότι “Ο Στόουνερ” τιμήθηκε με το Βραβείο Κοινού στη Κατηγορία Μεταφρασμένο Μυθιστόρημα στα Βραβεία Βιβλίου PUblic για το 2018.
Το μυθιστόρημα του John Williams “Ο Στόουνερ” αποτελεί το 5ο κατά σειρά βιβλίο της συλλογής Aldina των Εκδόσεων Gutenberg.
Ποιος είναι ο John Williams
O John Williams γεννήθηκε στις 29 Αυγούστου 1922 στο Κλάρκσβιλ του Τέξας. Μεταξύ 1942 και 1945 υπηρέτησε στη Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ, στην Κίνα, την Μπούρμα και την Ινδία. Το πρώτο μυθιστόρημα, Nothing But the Night, εκδόθηκε από τι Shallow Press το 1948. Ακολούθησε η έκδοση της πρώτης ποιητικής συλλογής του, The Broken Landscape, από τον ίδιο εκδοτικό οίκο το 1949. Το δεύτερο μυθιστόρημα του Williams, το Butcher’s Crossing, εκδόθηκε από τον Macmillan το 1960. Αφού έλαβε το πρώτο του πτυχίο και το μεταπτυχιακό του από το Πανεπιστήμιο του Ντένβερ και κατόπιν το διδακτορικό του από το Πανεπιστήμιο του Μιζούρι, ο Williams επέστρεψε στο Πανεπιστήμιο του Ντένβερ όπου δίδαξε λογοτεχνία και δημιουργική γραφή επί τριάντα χρόνια. Το 1963 χάρη σε μια υποτροφία συνέχισε τις σπουδές του στην Οξφόρδη. Μια επιχορήγηση από το Ίδρυμα Ροκφέλερ του έδωσε τη δυνατότητα να ταξιδέψει στην Ιταλία και να κάνει έρευνα για το τελευταίο του μυθιστόρημα, το Augustus, που εκδόθηκε το 1972. Ο John Williams πέθανε στο Φέιετβιλ του Άρκανσο στις 4 Μαρτίου 1994.