Οι επιλογές για το περιεχόμενο της εκπαίδευσης προσδιορίζουν τον προσανατολισμό και την πορεία της χώρας προς το μέλλον. Ταυτόχρονα καθορίζουν τις κοινωνικο-οικονομικές σχέσεις και τις κοινωνικές ισορροπίες, αφού η εκπαίδευση αποτελεί όχημα κοινωνικής κινητικότητας ή κοινωνικής ακινησίας-αγκύλωσης και αναπαραγωγής της υπάρχουσας κοινωνικής δομής. Ανάλογα με το πώς προσεγγίζεται, ως δημόσιο-κοινωνικό αγαθό ή ως εμπόρευμα.
Οι λεγόμενες «εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις», έχουν σαφές ιδεολογικό-πολιτικό πρόσημο
Η εκπαιδευτική κοινότητα είναι εν συνόλω αντίθετη με το νομοσχέδιο, πλην των ιδιοκτητών των ιδιωτικών σχολείων και των μεγαλοφροντιστών.
Τα σχολεία, επί των ημερών της κυβέρνησης της ΝΔ στελεχώνονται, αν στελεχώνονται, με εκπαιδευτικούς ακόμη και 6 μήνες μετά την έναρξη του σχολικού έτους
Ο βουλευτής Αρκαδίας του ΣΥΡΙΖΑ Γιώργος Παπαηλιού, μιλώντας στην Ολομέλεια της Βουλής, κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου του Υπουργείου Παιδείας για την «Αναβάθμιση του σχολείου», είπε, μεταξύ των άλλων, τα εξής :
Το θέμα της εκπαίδευσης έχει κατ΄ εξοχήν ιδεολογικό-πολιτικό χαρακτήρα. Οι επιλογές για το περιεχόμενό της προσδιορίζουν τον προσανατολισμό και την πορεία της χώρας προς το μέλλον. Ταυτόχρονα καθορίζουν τις κοινωνικο-οικονομικές σχέσεις και τις κοινωνικές ισορροπίες, αφού η εκπαίδευση αποτελεί όχημα κοινωνικής κινητικότητας ή κοινωνικής ακινησίας-αγκύλωσης και αναπαραγωγής της υπάρχουσας κοινωνικής δομής. Ανάλογα με το πώς προσεγγίζεται, ως δημόσιο-κοινωνικό αγαθό ή ως εμπόρευμα.
Σε αυτό το πλαίσιο, οι μείζονες αλλαγές σε εκπαιδευτικά ζητήματα, οι λεγόμενες «εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις», έχουν σαφές ιδεολογικό-πολιτικό πρόσημο. Άλλες είναι μεταρρυθμίσεις και άλλες αντιμεταρρυθμίσεις. Οι μεταρρυθμίσεις έχουν προοδευτικό πρόσημο, ενώ οι αντιμεταρρυθμίσεις έχουν από συντηρητικό μέχρις αντιδραστικό- οπισθοδρομικό προσανατολισμό.
Η εμφανιζόμενη ως «μεταρρύθμιση» κυβερνητική πρόταση που περιλαμβάνεται στο υπό κρίση νομοσχέδιο, ανήκει στην κατηγορία των αντιμεταρρυθμίσεων. Το περιεχόμενο του νομοσχεδίου είναι αντιπαιδαγωγικό και εκπέμπει πνεύμα αναχρονισμού και ταξικής προκατάληψης. Σε αυτό το πλαίσιο αναπαράγονται οι κοινωνικές ανισότητες και αποκλεισμοί.
Δεν είναι τυχαίο, ότι η εκπαιδευτική κοινότητα είναι εν συνόλω αντίθετη, πλην των ιδιοκτητών των ιδιωτικών σχολείων και των μεγαλοφροντιστών.
Η νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης συρρικνώνει τη δημόσια εκπαίδευση και επαναφέρει την «κανονικότητα» των μνημονιακών χρόνων και των πολύ πιο πίσω, μέσω ενός εκπαιδευτικού πλαισίου που βασίζεται στις διακρίσεις και ενισχύει τις κοινωνικές ανισότητες, όπως η αύξηση του εξεταστικού φόρτου και η επαναφορά της τράπεζας θεμάτων, η τιμωρητική αξιολόγηση, η αύξηση του αριθμού των μαθητών ανά τμήμα στο δημοτικό και η «σχολειοποίηση» του νηπιαγωγείου, όπως επίσης και η εισαγωγή βαθμολογικών κριτηρίων για τις μετεγγραφές των φοιτητών.
Αυτά προστίθενται και στα μέχρι τώρα πεπραγμένα της κυβέρνησης της ΝΔ, όπως η κατάργηση των διετών προγραμμάτων στα ΑΕΙ για τους αποφοίτους των ΕΠΑΛ, η εξ αποστάσεως διδασκαλία, χωρίς οι διδάσκοντες και οι μαθητές να είναι εφοδιασμένοι με τον απαραίτητο τεχνολογικό εξοπλισμό, η ρύθμιση για τις κάμερες στην τάξη κ.α.
Ειδικότερα και ενδεικτικά :
Προβλέπεται αύξηση του ανώτατου αριθμού προνηπίων-νηπίων και μαθητών στα δημοτικά στα 25 παιδιά ανά τμήμα (και θέτει τα 20 ως κατώτατο όριο για το σχηματισμό τμήματος), ενώ η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ τα είχε μειώσει στα 22. Η πρόβλεψη αυτή έρχεται σε αντίθεση με κάθε παιδαγωγική αρχή και κανόνα και τη σχετική εμπειρία, πολύ περισσότερο που νομοθετείται εν μέσω περιοριστικών μέτρων κατά του covid 19 και μέτρων αποστασιοποίησης και τήρησης αποστάσεων στα σχολεία. Διερωτώμεθα γίνεται προετοιμασία για τη νέα σχολική χρονιά, βάσει ποιού σκεπτικού, ποιών στοιχείων (δεδομένων) και βέβαια των εξελισσόμενων υγειονομικών δεδομένων ;
Στην προσχολική αγωγή, το νηπιαγωγείο «σχολειοποιείται» με την εισαγωγή ξεχωριστών διδακτικών αντικειμένων και την εισαγωγή του μαθήματος των αγγλικών, παρά την κατηγορηματική αντίθεση της Συνόδου των προέδρων και κοσμητόρων των Παιδαγωγικών Τμημάτων των Πανεπιστημίων, οι οποίοι αποφαίνονται ότι η εκμάθηση μιάς ξένης γλώσσας στο νηπιαγωγείο στερείται επιστημονικής τεκμηρίωσης και αγνοεί τις ιδιαίτερες εκπαιδευτικές ανάγκες των νηπίων.
Επαναφέρεται η αναγραφή της διαγωγής στους τίτλους σπουδών. Αυτή η ρύθμιση, ως τιμωρητική, είναι αντιπαιδαγωγική, αφού μπορεί να οδηγήσει σε αρνητική αξιολόγηση ή διακριτική μεταχείρισή τους στο μέλλον Για τη συγκεκριμένη διάταξη εγείρονται ενστάσεις και από την Επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής και αφορούν το περιεχόμενό της σε σχέση με τις ρυθμίσεις του ενωσιακού δικαίου για την επεξεργασία προσωπικών δεδομένων με νόμιμο σκοπό.
Η αξιολόγηση, ως θεσμική λειτουργία, υφίσταται. Όμως με το νομοσχέδιο θεσμοθετούνται μία μορφή αυταρχικής εσωτερικής αξιολόγησης και μία πολλαπλή εξωτερική αξιολόγηση, αρχής γενομένης από τα πρότυπα και πειραματικά σχολεία που οδηγεί στην κατηγοριοποίηση των σχολείων, στη χειραγώγηση των εκπαιδευτικών και σε ανταγωνιστική σχέση μεταξύ τους.
Επανέρχεται η «Τράπεζα Θεμάτων», ένα μέτρο που ευνοεί την αποστήθιση και την ενίσχυση της παραπαιδείας.
Με τις ρυθμίσεις του νομοσχεδίου το σχολείο (Γυμνάσιο και Λύκειο) μετατρέπεται σε εξεταστικό κέντρο, εις βάρος της διδακτικής διαδικασίας και της ανάπτυξης της γνώσης.
Καταργείται η κοινωνιολογία ως υποχρεωτικά εξεταζόμενο μάθημα για τους υποψήφιους της Ομάδας Προσανατολισμού Ανθρωπιστικών Σπουδών, οι οποίοι πλέον θα εξετάζονται στο μάθημα των Λατινικών. Με αυτή τη ρύθμιση υποβαθμίζονται ή μάλλον υποβιβάζονται, με τρόπο αντιεπιστημονικό και αντιπαιδαγωγικό, τα μαθήματα των κοινωνικών επιστημών. Η κοινωνιολογία προσφέρει στους μαθητές μία ευρύτερη αντίληψη για την κοινωνία, συμβάλλοντας στη διαμόρφωση συγκροτημένων και ενεργών πολιτών.
Μέσω της λειτουργίας ξενόγλωσσων προπτυχιακών προγραμμάτων από ΑΕΙ (για αλλοδαπούς) δημιουργείται ένα προγεφύρωμα ιδιωτικοποίησης στο πεδίο των δημόσιων πανεπιστημίων, με επικίνδυνες ασάφειες τυπικής συγκρότησης και λειτουργίας τους, της επιβολής διδάκτρων κλπ. Ως προάγγελος της διαβάθμισης των πτυχίων και των επαγγελματικών δικαιωμάτων, θα οδηγήσουν σε απαξίωση και πάντως υποβάθμιση των ελληνόγλωσσων προ- και μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών.
Όντας μέλος της Επιτροπής Αναθεώρησης του Συντάγματος, παρακολούθησα εκ του σύνεγγυς τη σχετική διαδικασία. Είναι γνωστό, ότι η πρόταση αναθεώρησης του άρθρου 16 του Συντάγματος ήταν ο «μεγάλος καϋμός» της ΝΔ. Όλοι οι βουλευτές της αναφέρονταν στη μεγάλη χαμένη ευκαιρία της αναθεώρησης του Συντάγματος, εντοπίζοντάς την στο άρθρο 16.
Έκτοτε έγιναν προσπάθειες νομοθετικής παράκαμψης του άρθρου 16, όπως με τη ρύθμιση που εξισώνει τα αποδεικτικά σπουδών των κολεγίων με τα πτυχία των ΑΕΙ.
Η προσπάθεια συνεχίζεται και με το υπό κρίση νομοσχέδιο και συγκεκριμένα με την εισαγωγή των ξενόγλωσσων προπτυχιακών προγραμμάτων.
Ενστάσεις για τις σχετικές διατάξεις εκφράζονται όχι μόνον από τους εκπροσώπους της πανεπιστημιακής κοινότητας, αλλά και από την Επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής.
Η υποχρεωτική ηλεκτρονική ψηφοφορία για την ανάδειξη πρυτανικών αρχών και ο περιορισμός του εκλεκτορικού σώματος μόνον στα μέλη ΔΕΠ, αποκλείοντας την υπόλοιπη εργαζόμενη πανεπιστημιακή κοινότητα, αποδεικνύουν το αριστοκρατικό-ολιγαρχικό πνεύμα της ΝΔ και την αποστροφή της προς την ισότιμη δημοκρατική συμμετοχή.
Η βασική ιδεολογική και πολιτική επιλογή της ΝΔ είναι ο νεοφιλελευθερισμός. Σε αυτόν υποτάσσει και την εκπαίδευση. Την εμπορευματοποιεί, υποτάσσοντάς την, μέσω της ιδιωτικοποίησής της, στην αγορά.
Δεν επιδιώκει την ποιότητα της εκπαίδευσης και τη διάχυσή της σε όλα τα κοινωνικά στρώματα, αφού αποσιωπά τις κοινωνικές ανισότητες και τον λειτουργικό αναλφαβητισμό, θεωρώντας τα «φυσικά» αυτονόητα !
Σε αυτό το πλαίσιο, στο υπό κρίση νομοσχέδιο, εκτός των άλλων παραλείψεων, όπως προβλέψεις για την τεχνική-επαγγελματική εκπαίδευση, την ειδική αγωγή κλπ, δεν γίνεται αναφορά και δεν λαμβάνεται ειδική μέριμνα για τα σχολεία της περιφερειακής Ελλάδας, των δυσπρόσιτων και απομακρυσμένων περιοχών.
Για τα σχολεία που επί των ημερών της κυβέρνησης της ΝΔ στελεχώνονται, αν στελεχώνονται, με εκπαιδευτικούς ακόμη και 6 μήνες μετά την έναρξη του σχολικού έτους.
Για τα σχολεία, των οποίων οι μαθητές για να φθάσουν σ΄ αυτά, μετακινούνται ή περιμένουν επί αρκετό χρόνο, ταλαιπωρούμενοι.
Για τα σχολεία, των οποίων οι μαθητές βοηθούν παράλληλα τις αγροτικές και κτηνοτροφικές εργασίες της οικογένειας.
Αυτά τα σχολεία χρειάζονται ειδική προσέγγιση, όχι για την αναβάθμισή τους, όπως ψευδεπίγραφα επιγράφεται το νομοσχέδιο, αλλά για τη στοιχειώδη λειτουργία τους.