Η διεθνής περιβαλλοντική σημασία του Β Αιγαίου για τους πληθυσμούς των κητωδών, επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι μόνο κατά το τελευταίο 24ωρο η ερευνητική ομάδα του Ινστιτούτου Αρχιπέλαγος κατέγραψε στην περιοχή Φυσητήρες, Ζιφιούς και πληθυσμούς από 4 είδη δελφινιών.
Οι καταγραφές έγιναν στο πλαίσιο της διαρκούς αποστολής και παρουσίας του Ινστιτούτου στο ΒΑ και Κεντρικό Αιγαίο, με παράλληλη πλεύση των σκαφών “Ναυτίλος” και “Πηνελόπη”.
Ο Φυσητήρας (sperm whale) που αποτελεί το μεγαλύτερο οδοντοκήτος που συναντάται στη Μεσόγειο, χρησιμοποιεί τα νερά του ΒΑ Αιγαίου ως κύριο μέρος της μεταναστευτικής του πορείας.
▪ Ο Ζιφιός (Cuvier’s beaked whale) είναι ένα από τα λιγότερο μελετημένα είδη κητωδών παγκοσμίως, ζει σε ολιγομελείς ομάδες που καταγράφουμε σε μόνιμους πληθυσμούς στις ίδιες περιοχές εδώ και 21 χρόνια.
▪ Το ζωνοδέλφινο είναι το πλέον πολυπληθές είδος στα νερά του ΒΑ Αιγαίου, όμως και το είδος που συναντάται στους περισσότερους εκβρασμούς στις ακτές τα τελευταία χρόνια.
▪ Το κοινό δελφίνι και το ρινοδέλφινο ζουν επίσης σε μόνιμους πληθυσμούς στην περιοχή, ενώ το σταχτοδέλφινο μεταναστεύει σε ολιγομελείς ομάδες στις ίδιες πορείες με τους Φυσητήρες.
Παρόλο που δεν προστατεύονται, στις ελληνικές θάλασσές επιβιώνουν κάποιοι από τους σημαντικότερους πληθυσμούς θαλάσσιων θηλαστικών που έχουν απομείνει στη Μεσόγειο. Αν και καταγράφονται στο Αιγαίο εδώ και σχεδόν 2500 χρόνια, με την πρώτη αναφορά να έχει γίνει από την εποχή του Αριστοτέλη, η παρουσία τους εδώ εσφαλμένα συνεχίζει να θεωρείται από κάποιους ως περιστασιακή.
Η μελέτη των πληθυσμών των θαλάσσιων θηλαστικών απαιτεί πολύ υπομονή και επιμονή, αλλά και όσο το δυνατόν συνεχή παρουσία στο ανοιχτό πέλαγος επί μήνες και χρόνια. Αν και η καταγραφή 6 διαφορετικών ειδών θαλάσσιων θηλαστικών σε μία ημέρα είναι σπάνια, η ερευνητική ομάδα του Ινστιτούτου Αρχιπέλαγος καταφέρνει έπειτα από 24 χρόνια να γίνεται ολοένα και πιο αποτελεσματική. Σε αυτό έχει συμβάλλει αφενός η συνεχής παρουσία του Ινστιτούτου στο πεδίο καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, γεγονός που έχει οδηγήσει στην κατανόηση της συμπεριφοράς των πληθυσμών και των ωκεανογραφικών χαρακτηριστικών της περιοχής, και αφετέρου η χρήση σύγχρονων ερευνητικών εργαλείων.
Ο κύριος στόχος του Ινστιτούτου Αρχιπέλαγος παραμένει να συμβάλλει στην κάλυψη των κενών γνώσης και στην θέσπιση και εφαρμογή αποτελεσματικών μέτρων που θα διασφαλίσουν την επιβίωση αυτών των σπάνιων ειδών.
Ας μην ξεχνάμε ότι τα περισσότερα από αυτά τα είδη εμφανίζουν ανησυχητική μείωση πληθυσμών στο μεγαλύτερο μέρος της Μεσογείου, επομένως εδώ στην Ελλάδα μας αναλογεί μεγάλο μερίδιο ευθύνης για την επιβίωσή τους. Είναι λοιπόν κοινή υποχρέωση όλων μας να συμβάλλουμε έμπρακτα στην προστασία τους, πριν να είναι αργά.