Το Μουσειακό Έκθεμα του μήνα Νοεμβρίου 2015.
Έκθεμα: «Γεωργός με αλέτρι»
Μουσείο Λαϊκού Πολιτισμού Δάρα Αρκαδίας
Αρ. (Α.Μ. 076).
Προέλευση: Μόνιμη Συλλογή «Ιωάννη Μπακόπουλου»
Διαστάσεις: 0,46x 0,32
Χρονολόγηση: Κατασκευή 1978
Θέση έκθεσης: Θεματική ενότητα: Άνδρας Δαραίος
Ο Νοέμβριος είναι ο μήνας της σποράς και ο λαός μας τον ονομάζει Μεσοσπορίτη ή Μεσοσποριά γιατί οι αγρότες βρίσκονται στο μέσο της σποράς των δημητριακών.
Το Μουσείο Λαϊκού Πολιτισμού Δάρα Αρκαδίας έχει επιλέξει να σας παρουσιάσει ως έκθεμα του μήνα Νοεμβρίου 2015 ένα έργο της Μόνιμης Συλλογής του με τίτλο: «Γεωργός με αλέτρι»
Πρόκειται για ξύλινη μικρογραφία-κατασκευή Δαραίου γεωργού που κρατά στο αριστερό του χέρι ραβδί ενώ με το δεξί οδηγεί αλέτρι το οποίο τραβούν δυο βόδια. Ανήκει στα διακοσμητικά αντικείμενα και είναι κατασκευασμένο από ξύλο φλαμουριάς.
Οι Δαραίοι ήταν κατεξοχήν γεωργοί και στα πλαίσια της οικιακής οικονομίας διέθεταν οικόσιτα βόδια.
Το όργωμα γινόταν στην αρχή μόνον με τα βόδια. Κάθε γεωργός για να θεωρείται νοικοκύρης έπρεπε να έχει ένα ζευγάρι βόδια. Όσοι ήταν φτωχοί και είχαν μόνο ένα βόδι, έπρεπε να βρουν έναν σύντροφο.
Έτσι έκαναν σύμπραξη με κάποιον άλλον, συνήθως συγγενή τους, που είχε και εκείνος ένα βόδι και έκαναν το ζευγάρι.
Για τα βόδια υπήρχε ειδικός βοσκός, ο γελαδάρης, τον οποίο πλήρωναν οι γεωργοί ανάλογα με τα ζώα που είχαν. Κάθε πρωί σε ένα συγκεκριμένο μέρος του χωριού μάζευε τα βόδια από όλους τους νοικοκυραίους και τα πήγαινε για βοσκή.
Το βράδυ τα επέστρεφε στο χωριό. Όταν έφταναν έξω από το χωριό κάθε βόδι έπαιρνε μόνο του το δρόμο για τον αχυρώνα του. Οι αχυρώνες ήταν συνήθως δίπλα από τα σπίτια.
Όταν ερχόταν ο καιρός του οργώματος , οι γεωργοί πήγαιναν με τα βόδια στο χωράφι. Τα εργαλεία για το όργωμα τα φόρτωναν στο γαϊδούρι. Στο χωράφι έζευαν τα βόδια. Το ζέψιμο των βοδιών ήταν μια ολόκληρη διαδικασία. Έβαζαν πρώτα τα ζώα δίπλα δίπλα και τα έδεναν με στο ζευγά (ζυγό) με τις ζεύλες. Ύστερα περνούσαν το αλέτρι με το υνί . Σχεδίαζαν τους όργους (αυλακιές). Έπαιρναν την αξιάλι στο ένα χέρι και με το άλλο κρατούσαν το αλέτρι. Όταν όλα ήταν έτοιμα, έκαναν το σταυρό τους και έδινα την εντολή στα βόδια, να ξεκινήσουν το όργωμα.
Η μέρα θα ήταν κοπιαστική.
Όταν τελείωνε το όργωμα άρχιζε η σπορά. Ο ζευγολάτης, έσπερνε με τα χέρια. Έβαζε το σπόρο, σε έναν ειδικό τορβά (σποριά). Ακολουθούσε μια αυλακιά και με το χέρι σκορπούσε το σπόρο. Για κάθε οργιά (τρία βήματα) και μια χούφτα σπόρο. Στη συνέχεια χρησιμοποιούσε πάλι το ζευγάρι για να περάσει με τη σβάρνα όλο το χωράφι και να σκεπάσει το σπόρο.
Τελειώνοντας, σήκωνε το κεφάλι ψηλά, κοιτούσε το Θεό και τον ήλιο. Έπρεπε να πάει τα βόδια στη βρύση για νερό και από εκεί στο βουνό. Εκεί θα τα άφηνε ελεύθερα να βοσκήσουν και να ξαποστάσουν.
Θα τα έπαιρνε πάλι και θα πήγαινε σε άλλο χωράφι για όργωμα την επόμενη μέρα.
Πηγή: Αρχείο Μουσείου Λαϊκού Πολιτισμού Δάρα Αρκαδίας
Φωτογραφικό υλικό: Μουσείο Λαϊκού Πολιτισμού Δάρα Αρκαδίας
Για το Μουσείο Λαϊκού Πολιτισμού Δάρα Αρκαδίας
Αντωνία Κορδοπάτη
Φιλόλογος
Επιστημονικά Υπεύθυνη Μ.Λ.Π.Δ.Α
E-mail: museum.folkculture.dara@gmail.com
https://www.facebook.com/museum.folkculture.dara