Ας λέγουν και γράφουν ό,τι θέλουν. Θα έλθει όμως κάποτε καιρός, ότε οι άνθρωποι κρίνονται όχι σύμφωνα με όσα είπον ή έγραψαν περί των πράξεων των, αλλά κατ’ αυτήν των μαρτυρία των πράξεών των.
Ποιος άλλος Έλληνας Πρωθυπουργός έταξε χωρίς δεύτερη σκέψη τον εαυτό του στην Ελλάδα; Ποιος άλλος Έλληνας Πρωθυπουργός παραμέρισε τις ανέσεις που του παρείχε το αξίωμά του και χάρισε το μισθό του στο κράτος για την ευημερία του λαού και να ορθοποδήσει η διαλυμένη από την επανάσταση πατρίδα του; Ποιος άλλος Έλληνας Πρωθυπουργός θυσίασε την προσωπική του ευτυχία και στέγνωση ακόμα και την καρδιά του για να ζήσει η πατρίδα του;
Ο Ιωάννης Καποδίστριας, σταυροφόρος της μόρφωσης, γιατρός των φτωχών, κοσμοπολίτης καλόγερος, ταμένος στην πατρίδα του μέχρι τέλους. Ένας άνθρωπος με Αρχές, με Α κεφαλαίο, και με υψηλό αίσθημα ευθύνης. Η πορεία του είναι γνωστή και έχει μείνει χαραγμένη στις σελίδες τις ιστορίας. Διετέλεσε Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας επί του Τσάρου Αλέξανδρου Α’, έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ανεξαρτησία και την ουδετερότητα της Ελβετίας και συμμετείχε στο Συνέδριο της Βιέννης, που έθεσε τις βάσεις της «Ιεράς Συμμαχίας». Παρόλα αυτά, αν και μακριά από την αγαπημένη του Κέρκυρα, ποτέ δεν ξεχνούσε τους Έλληνες και τα δεινά που περνούσαν υπό τον τούρκικο ζυγό. Ωστόσο τι γνωρίζουμε για τον ανεκπλήρωτο έρωτά του με την Ρωξάνδρα Στούρτζα;
Το 1809 όμως άλλαξαν όλα. Ένας γοητευτικός και μελαγχολικός Έλληνας, νέος αλλά μορφωμένος, λιγομίλητος και ακριβοθώρητος, κατέφθασε στα ανάκτορα. Ήταν ο Ιωάννης Καποδίστριας – και η Ρωξάνδρα το κατάλαβε αμέσως μόλις τον είδε: αυτός ο άντρας και κανένας άλλος, ήταν το πεπρωμένο της.
Ήταν αναμενόμενο να γνωρίσει ο Ιωάννης την Ρωξάνδρα, αφού ήταν κυρία επί των τιμών της τσαρίνας Ελισαβέτας και κυκλοφορούσαν στα ίδια βασιλικά σαλόνια. Η οικογένεια της τον αγάπησε αμέσως και άρχισαν σύντομα να τον προσκαλούν στο αρχοντικό τους, με τον Ιωάννη όχι μόνο να παρηγοριέται από τη συντροφιά τους αλλά γνώριζε και ενδιαφέροντες ανθρώπους γύρω από το τραπέζι τους. Δυστυχώς όμως αυτοί οι δύο δεν ήταν γραπτό να γίνουν ζευγάρι, η μοίρα είχε άλλα σχέδια γι’ αυτούς. Η ζηλιάρα Ελισαβέτα που αγνοούσε το μυστικό της Ρωξάνδρας και θέλοντας να την απομακρύνει από τον Τσάρο και την αυλή, την αναγκάζει να παντρευτεί τον συγγενή της και κόμητα Έντλινγκ. Αυτή μοιραία επέμβαση θα την οδηγήσει σ’ ένα βεβιασμένο και αποτυχημένο γάμο. Παρότι η μοίρα με τη μορφή της τσαρίνας, να τους έχει κρατήσει, έμειναν ενωμένοι οργανώνοντας το μέλλον της Εταιρείας των Φίλων των Μουσών.
Ο Καποδίστριας αφιερώνεται ολοκληρωτικά στον αγώνα για την Ελλάδα. Στις 7 Ιανουαρίου 1828 φτάνει στο Ναύπλιο. Η κατάσταση που αντικρίζει αποκαρδιωτική, ο λαός τον περίμενε ως σωτήρα. Οι αντιπαλότητες των φατριών δεν είχαν κοπάσει και οικονομία της χώρας ήταν υπό κατάρρευση. Μέσα σε αυτό το λιγοστό χρονικό είχε οργανώσει το στρατό, είχε ιδρύσει σχολεία και τη Γεωργική Σχολή και είχε καθιερώσει νέο νόμισμα, τον φοίνικα. Υπήρξε συγκεντρωτικός και δημιούργησε πολλούς εχθρούς ενώ πάντα μοιραζόταν τις ανησυχίες του δια αλληλογραφίας με τη Ρωξάνδρα. Υπήρχε όμως ένα πρόβλημα, δεν είχε χρόνο. Το πρωί της 27ης Σεπτεμβρίου 1831 πέφτει νεκρός από ελληνικό χέρι. Δυστυχώς αυτό το πικρό ποτήρι ταχθεί να το πιει έως το τέλος…
Η Λένα Διβάνη αποτίει φόρο τιμής σε έναν άνθρωπο που έδωσε τα πάνα για την πατρίδα αλλά και σε δύο ερωτευμένους που δεν ήταν γραπτό να γίνουν ζευγάρι αλλά σφράγισαν την ιστορία της Ελλάδας. Η συγγραφέας κινείται γύρω από τρεις άξονες: τη σχέση του Καποδίστρια με τη Ρωξάνδρα Στούρτζα, τη δράση του στην Ευρώπη ως διπλωμάτης και στη Ρωσία ως Υπουργός Εξωτερικών μετέπειτα και στη σύντομη θητεία του ως Κυβερνήτης της Ελλάδας, η οποία τερματίστηκε με τη δολοφονία του. Εν κατακλείδι, «Το πικρό ποτήρι» πρόκειται για ένα βιβλίο το οποίο πρέπει να το διαβάσουν όλοι οι Έλληνες καθώς μιλά για τη ζωή και το έργο ενός έντιμου και ξεχωριστού άνδρα.
Το βιβλίο της Λένας Διβάνη «Το πικρό ποτήρι» κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκη.