Υπάρχουν δύο ξεχωριστές ερωτήσεις για τα βιολογικά τρόφιμα: Ορισμένοι καταναλωτές ενδιαφέρονται να παίρνουν περισσότερα θρεπτικά συστατικά, ενώ άλλοι ανησυχούν περισσότερο για τα μειωμένα φυτοφάρμακα στις τροφές τους.
Θρεπτικά συστατικά
Ας πάρουμε πρώτα τα θρεπτικά συστατικά. Εκατοντάδες σχετικές μελέτες δεν έχουν δείξει σημαντικές διαφορές στα περισσότερα από τα παραδοσιακά θρεπτικά συστατικά, όπως βιταμίνες και ανόργανα συστατικά και έτσι κατέληξαν στο συμπέρασμα, ότι, παρά τη διαδεδομένη αντίληψη ότι τα βιολογικά τρόφιμα είναι πιο θρεπτικά, δεν υπάρχουν ισχυρά επιστημονικά στοιχεία που να υποστηρίζουν αυτή την αντίληψη. Βρήκαν, ωστόσο, ότι τα βιολογικά τρόφιμα έχουν υψηλότερα επίπεδα φαινολικών φυτοθρεπτικών συστατικών.
Πρόκειται για τους λεγόμενους “δευτερογενείς μεταβολίτες” των φυτών, που πιστεύεται ότι είναι η αιτία για πολλά από τα οφέλη που αποδίδονται στην κατανάλωση φρούτων και λαχανικών. Και τα βιολογικά φρούτα και λαχανικά βρέθηκαν πως είχαν 19%-69% περισσότερη ποσότητα και μεγαλύτερη ποικιλία αυτών των αντιοξειδωτικών ενώσεων. Η θεωρία είναι ότι αυτά τα φυτοθρεπτικά συστατικά παράγονται από το κάθε φυτό για τη δική του προστασία. Για παράδειγμα, το μπρόκολο απελευθερώνει την πικρή ένωση σουλφοραφάνη, όταν κάποιος το μασάει, προκειμένου να “απωθήσει” την “επίθεση” που δέχεται. Έτσι, τα ζωύφια δαγκώνουν το φυτό και μετά απομακρύνονται. Αλλά τα φυτά που έχουν φυτοφάρμακα έχουν και σαφώς λιγότερα να τα τρώνε, οπότε το φυτό παράγει λιγότερες από αυτές τις προστατευτικές ενώσεις. Αυτή είναι η θεωρία, αλλά δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για να την υποστηρίξουν. Το πιο πιθανό είναι ότι η διαφορά έχει να κάνει με το λίπασμα. Τα φυτά που παίρνουν υψηλή δόση συνθετικών αζωτούχων λιπασμάτων χρησιμοποιούν περισσότερες ουσίες για να αναπτυχθούν, παρά για να αμυνθούν.
Αντιοξειδωτικά
Αυτά τα αντιοξειδωτικά μπορούν να προστατεύσουν το φυτό, αλλά τι γίνεται με εμάς; Η μεγαλύτερη ποσότητα σε αντιοξειδωτικά φυτοθρεπτικά συστατικά που υπάρχουν στα βιολογικά τρόφιμα σημαίνει και μεγαλύτερη αντιοξειδωτική δράση. Συγκεκριμένα, τα αντιοξειδωτικά εκθέτουν τα βακτήρια σε μια ποικιλία από μεταλλαξιογόνες χημικές ουσίες, όπως το βενζοπυρένιο και τον πολυκυκλικό αρωματικό υδρογονάνθρακα που δημιουργείται στα κρέατα τα οποία ψήνονται στα κάρβουνα. Επίσης, προστατεύουν από την ετεροκυκλική αμίνη που υπάρχει στα τηγανισμένα κρέατα, καθώς και στον καπνό του τσιγάρου.
Η πρόληψη της βλάβης του DNA στα βακτήρια είναι ένα πράγμα, αλλά τι γίνεται με τις επιπτώσεις στα καθεαυτά ανθρώπινα κύτταρα; Για παράδειγμα οι βιολογικής καλλιέργειας φράουλες είναι πιο γλυκιές και έχουν μεγαλύτερη αντιοξειδωτική δράση και περισσότερα φαινολικά φυτοθρεπτικά συστατικά. Το εκχύλισμα από βιολογικής καλλιέργειας φράουλες βρέθηκε ότι καταστέλλει την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων στο ορθό και στον μαστό σε σημαντικά μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι το εκχύλισμα από φράουλες συμβατικής καλλιέργειας.
Αν και οι in vitro μελέτες δείχνουν υψηλότερη αντιοξειδωτική και αντιμεταλλαξιγόνα δραστηριότητα, καθώς και καλύτερη αναστολή του πολλαπλασιασμού των καρκινικών κυττάρων, εντούτοις δεν έχουν γίνει αρκετές κλινικές μελέτες σχετικά με την επίδραση από την κατανάλωση βιολογικών προϊόντων απέναντι σε ανθρώπινες ασθένειες.
Αξίζει το… κόστος;
Με βάση τα επίπεδα αντιοξειδωτικών φυτοθρεπτικών στοιχείων, τα βιολογικά τρόφιμα μπορεί να θεωρηθούν κατά 20%-40% πιο υγιεινά. Αυτό είναι το ισοδύναμο της προσθήκης 1-2 μερίδων λαχανικών σε ένα διατροφικό πλάνο 5 ημερών.
Αλλά τα βιολογικά τρόφιμα μπορεί να είναι και 40% πιο ακριβά, οπότε στο ίδιο κόστος, θα μπορούσε κανείς απλά να αγοράσει αυτές τις 1-2 επιπλέον μερίδες και να πάρει συνολικά την ίδια ποσότητα φυτοθρεπτικών στοιχείων. Έτσι, καθαρά από άποψης θρεπτικών συστατικών ανά ευρώ κόστους, δεν είναι και τόσο σαφές ότι τα βιολογικά τρόφιμα είναι καλύτερα.
Αλλά κάποιοι άνθρωποι μπορεί να αγοράζουν βιολογικά τρόφιμα για να αποφύγουν τις χημικές ουσίες και όχι μόνο επειδή είναι πιο θρεπτικά, κάτι που μας φέρνει στην επόμενη ερώτηση: είναι τα βιολογικά τρόφιμα πιο ασφαλή για κατανάλωση; αυτό θα το εξετάσουμε σε άλλη ανάρτηση στο εγγύς μέλλον.
iatropedia.gr