Ένας μέσος ενήλικας χρειάζεται 400 μονάδες βιταμίνης Dτην ημέρα. Το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό το λαμβάνει ο άνθρωπος με τη βοήθεια του ήλιου. Η υπεριώδης ακτινοβολία μετατρέπει την 7-δευδροχοληστερόλη που βρίσκεται στο δέρμα μας σε προβιταμίνη D, η οποία μέσα στο χημικό εργαστήρι του ήπατος μετατρέπεται εν τέλει σε βιταμίνη D!
Το 90% των αναγκών μας σε βιταμίνη D το παίρνουμε μέσω του ήλιου, μόλις το υπόλοιπο 10% το λαμβάνουμε από τη διατροφή (πλούσια σε βιταμίνη D τρόφιμα είναι τα γαλακτοκομικά, τα λιπαρά ψάρια και τα αυγά).
Νάτο και το μεσογειακό μας παράδοξο. Οι λαοί από μεσογειακές χώρες εμφανίζουν συχνά ανεπάρκεια βιταμίνης D, παρόλο το όπλο της πλούσιας ηλιοφάνειας..
Πιθανά αίτια αυτής της ..παραδοξότητας είναι:
-το σκούρο δέρμα των λαών της Μεσογείου, που λόγω μελανίνης δε βοηθά την απορρόφηση της ηλιακής ακτινοβολίας, άρα και την παραγωγή βιταμίνης D,
-οι αυστηρές κατευθυντήριες οδηγίες για μη έκθεση στον ήλιο, αλλά και η χρήση αντιηλιακών με πολύ υψηλό δείκτη που εμποδίζουν τη σύνθεση της βιταμίνης D,
-η ατμοσφαιρική μόλυνση που εμποδίζει την ηλιακή ακτινοβολία να φτάσει στο δέρμα μας (κυρίως μεγάλα αστικά κέντρα),
-η φθίνουσα ικανότητα παραγωγής βιταμίνης D με την αύξηση της ηλικίας,
-πιθανή γενετική προδιάθεση,
-απουσία ζωικών λιπαρών και αντικατάστασή τους από το ελαιόλαδο, το οποίο δεν περιέχει βιταμίνη D.
Περιοχές με γεωγραφικό πλάτος μεταξύ 10 και 30 παρουσιάζουν αρκετές ώρες πολύ δυνατή ηλιοφάνεια, ιδιαίτερα κατά το καλοκαίρι, ενώ περιοχές με γεωγραφικό πλάτος μεταξύ 30 και 50 έχουν ισχυρή ηλιοφάνεια όπου η έκθεση στον ήλιο είναι κατάλληλη κατά την ηπιότερη άνοιξη.. Το γεωγραφικό πλάτος της Ελλάδας είναι 35 έως 40°, από νότο προς βορρά, οπότε ανήκουμε στην κατηγορία των περιοχών όπου πρέπει να εκμεταλλευόμαστε τον ήλιο της άνοιξης!
Επίσης, το υψηλό υψόμετρο δεν ευνοεί την απορρόφηση της βιταμίνης D, όπως και το σκουρόχρωμα δέρμα.
ΤΙ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ- ΤΙ ΠΡΟΤΕΙΝΕΤΑΙ:
Μια αναθεώρηση ή μια εξατομίκευση στο γενικό κανόνα «όχι έκθεση πάνω από 20 λεπτά στον καλοκαιρινό ήλιο», ίσως φαίνεται να είναι χρήσιμη.
Πληθυσμοί σε κίνδυνο ανεπάρκειας σε βιταμίνη D είναι:
-τα μικρά παιδιά, κυρίως σε μεγάλα αστικά κέντρα,
-οι θηλάζουσες,
-οι έγκυες,
-οι ηλικιωμένοι πάνω από 70 ετών,
-οι σκουρόχρωμοι,
-οι παχύσαρκοι,
-άτομα με δυσαπορρόφηση λίπους (κοιλιοκάκη, νόσος Crohn κα),
-όσοι παρουσιάζουν υποπαραθυρεοειδισμό
-όσοι ήδη πάσχουν από οστεοπόρωση ή έστω οστεοπενία.
Σε αυτές τις ομάδες είναι καλό να εξετάζεται συστηματικά η έλλειψη βιταμίνης D (αιματολογική εξέταση: ‘25 υδροξυβιταμίνη D’). Σε περίπτωση ανεπάρκειας συστήνεται η αύξηση πρόσληψης τροφίμων πλούσια σε βιταμίνη D, όπως τα λιπαρά ψάρια, τα γαλακτοκομικά, τα αυγά, χυμοί και δημητριακά εμπλουτισμένοι σε αυτή τη βιταμίνη). Συστήνεται η λήψη συμπληρώματος D από το στόμα (συνήθως 600-2000IU, υπό τη δραστική μορφή D3 χοληκαλσιφερόλης). Σε περίπτωση χρόνιας λήψης συμπληρώματος είναι καλός ένας ιατρικός έλεγχος νεφρών (αύξηση ασβεστίου στα ούρα, πέτρες νεφρών).
ΔΗΜΗΤΡΗΣ Π. ΜΠΕΡΤΖΕΛΕΤΟΣ
Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, MSc
Γρηγορίου Ε’ 29, Τρίπολη
τηλ: 2710 232364
e-mail: bertzeletos@gmail.com
site: www.bertzeletos.gr
blog:nutripolitics.blogspot.gr