Συμβουλές και κριτήρια στην επιλογή του ψαριού

Το ψάρι αν και είναι είναι μία από τις πιο υγιεινές τροφές για τον άνθρωπο επιβαρύνεται συχνά από επικίνδυνες τοξικές ουσίες που μακροπρόθεσμα μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές βλάβες. Ποια ψάρια πρέπει να προτιμάμε και πως μπορούμε να προστατεύσουμε την υγεία μας.

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΨΑΡΙΑ

Τα ψάρια χωρίζονται σε 3 κατηγορίες ποιότητας.

Α΄ ποιότητας είναι αυτά που πωλούνται ακριβότερα. Συνήθως θεωρούνται καλύτερα τα πλέον καλοσχηματισμένα ψάρια, τα νοστιμότερα, τα πιο σπάνια, μερικές φορές τα πιο δύσκολα στην συντήρηση και αυτά που μας δεσμεύουν στο μαγείρεμα.

Α΄ ποιότητας ψάρια : Λυθρίνια, Συναγρίδες, φαγκριά, τσιπούρες, μουρμούρες, γλώσσες, σφυρίδες, μαγιάτικα, ξιφίας.

Β΄ ποιότητας ψάρια : Κέφαλος, λαβράκι, ροφός, λούτσος, μπακαλιάρος, μυλοκόπι, σικιός, χριστόψαρο.

Γ΄ ποιότητας ψάρια : Μπαρμπούνια, παλαμίδα, σκουμπρί, κολιός, σαφρίδι, κοκάλι, γόπα, σάλπα, τόνος, γαλέος, σαλάχι, πεσκανδρίτσα, μουγκρί, σμέρνα, χέλι, πέρκα, χάννος, σκορπιός, γύλος, χειλού, σπάρος, χελιδονόψαρο, καπόνι, μαρίδα, αθερίνα, σαρδέλα.

ΛΙΠΑΡΑ ΨΑΡΙΑ : Χέλι, κυπρίνος, γατόψαρο, ρέγκα, σολομός, ζαργάνα, παλαμίδα, μπαρμπούνι, ξιφίας, πέστροφα.

ΑΠΑΧΑ ΨΑΡΙΑ : Πέρκα, γλώσσα, μπακαλιάρος, λούτσος, χριστόψαρο, τόνος.

ΠΩΣ ΘΑ ΤΑ ΜΑΓΕΙΡΕΨΕΤΕ

Οι παρακάτω προτάσεις δεν είναι δεσμευτικές. Αν το ψάρι είναι φρέσκο μπορεί να μαγειρευτεί με όποιο τρόπο επιθυμούμε και να έχει και ένα γευστικό αποτέλεσμα. Όταν όμως το ψάρι έχει ιδιαιτερότητες, είμαστε υποχρεωμένοι να σεβαστούμε τη φύση του. Για παράδειγμα η σκορπίνα με τόσα κόκαλα που έχει δεν θα μπορούσε να γίνει κάτι άλλο εκτός από σούπα και η παλαμίδα που είναι τόσο λιπαρή αν δεν γινόταν ψητή θα γινόταν πολύ δύσπεπτη.
Όλα τα ψάρια μπορούν να αξιοποιηθούν για σάλτσες, ζωμούς, ορεκτικά, πρώτα πιάτα, και ψαρόσουπες.

ΨΗΤΑ : Παλαμίδα, τόνος, κολιός, σκουμπρί, σαφρίδι, κοκάλι, φρίσσα, σαρδέλα, χέλι, κέφαλος, μπαρμπούνι, σπάρος, σκάρος, μελανούρι, σαργός, τσιπούρα, μουρμούρα

ΒΡΑΣΤΑ : Πέρκα, χάννος, σκορπιός, γωβιός, ροφός, σφυρίδα, δράκαινα, σκαρμός, μουγκρί.

ΤΗΓΑΝΙΤΑ : Σαργός, τσιπούρα, μουρμούρα, σφυρίδα, γαλέος, σαλάχι, ρήνα, σμέρνα, μαρίδα, γλώσσα.

ΜΕ ΚΑΘΕ ΤΡΟΠΟ : Σαργός, τσιπούρα, μουρμούρα, γόπα.

ΤΙ ΜΑΣ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ ΤΟ ΨΑΡΙ

1. Το ψάρι λένε οι ειδικοί είναι πλούσιο σε βιταμίνες Α, D, B3 και μέταλλα νάτριο, ασβέστιο, φώσφορο.
2. Είναι η καλύτερη πηγή ζωικών πρωτεϊνών και απαραίτητων αμινοξέων.
3. Δεν περιέχει κεκορεσμένα λιπίδια, ενώ είναι πλούσιο σε ακόρεστα λιπαρά οξέα της οικογένειας του λινολενικού οξέος(ω-3), που έχουν συνδεθεί με χαμηλή συχνότητα στεφανιαίας νόσου.
4. Το ψάρι είναι από τα τρόφιμα που συμπεριλαμβάνονται στο μοντέλο της μεσογειακής δίαιτας.

ΠΩΣ ΝΑ ΔΙΑΛΕΞΕΤΕ ΨΑΡΙΑ

Αυτό που καθορίζει την ποιότητά του είναι τα νερά στα οποία έχει ζήσει.

ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ : Προτιμήστε τα μικρά ψάρια και θαλασσινά όπως ο γαύρος, η μαρίδα, η πέστροφα, η γλώσσα, η σαρδέλα, η πέρκα, οι γαρίδες, τα μύδια και τα στρείδια. Αυτά δεν περιέχουν υψηλές ποσότητες υδραργύρου. Αντίθετα υψηλές συγκεντρώσεις παρουσιάζουν τα μεγάλα όπως ο τόνος, ο ξιφίας, ο κολίος και ο αστακός.

ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ ΗΛΙΚΙΑ : επιλέξτε αυτά που ζουν λιγότερο, καθώς υπάρχουν λιγότερες πιθανότητες να έχουν συσσωρεύσει επικίνδυνες ποσότητες τοξικών ουσιών σε σχέση με τα ψάρια που ζουν περισσότερο.

ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΑ ΛΙΠΑΡΑ : Προτιμήστε αυτά που έχουν λιγότερα, καθώς στο λίπος των ψαριών συσσωρεύονται διοξίνες. Yψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά έχουν το χέλι, ο κυπρίνος, το γατόψαρο, η ρέγκα, ο σολομός, το ασπρόψαρο, το σκουμπρί, η τσιπούρα, το σαλάχι, η ζαργάνα, η παλαμίδα, το μπαρμπούνι, ο ξιφίας και η πέστροφα. Βέβαια, τα λιπαρά ψάρια περιέχουν πολύτιμα για την υγεία οξέα, γι’ αυτό και πρέπει να τα προτιμάμε όταν προέρχονται από καθαρά νερά.

ΟΜΑΔΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

Aυτοί που κινδυνεύουν περισσότερο από τα μολυσμένα ψάρια και θαλασσινά είναι τα βρέφη, τα παιδιά, οι έφηβοι, οι γυναίκες στη διάρκεια της εγκυμοσύνης και της γαλουχίας, αλλά και όσες σκοπεύουν να κυοφορήσουν, καθώς οι επιβλαβείς ουσίες παραμένουν στον οργανισμό μας. Oι υγιείς ενήλικοι δεν κινδυνεύουν αν φάνε μερικές φορές ψάρι με υψηλή περιεκτικότητα σε επικίνδυνες ουσίες. Oι παράγοντες που καθορίζουν το πόσο σοβαρές θα είναι οι επιπτώσεις των ουσιών αυτών στον οργανισμό είναι πολλοί, όπως η χημική μορφή τους, η δόση που θα λάβουμε, η ηλικία μας, η διάρκεια της έκθεσης στην ουσία, αλλά και η κατάσταση της υγείας μας.

ΠΩΣ ΝΑ ΤΑ ΑΠΑΛΛΑΞΕΤΕ ΑΠΟ ΤΑ ΧΗΜΙΚΑ

• Αφαιρέστε τα βράγχια και τα εντόσθια, επειδή αυτά φέρουν το μεγαλύτερο μικροβιακό φορτίο. Ταυτόχρονα, τα σπλάχνα συγκρατούν τα βαρέα μέταλλα.
• Αφαιρέστε το δέρμα αλλά και το λίπος, επειδή στα μέρη αυτά συγκεντρώνεται ποσότητα χημικών ουσιών.
• Στη συνέχεια, πλύνετε τα καλά με άφθονο νερό.

ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΠΙΟ ΑΣΦΑΛΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ

• Τρώτε μόνο το φιλέτο του ψαριού και φτιάξτε τις σούπες μόνο με αυτό το τμήμα τους και όχι με ολόκληρο το ψάρι.
• Πετάτε το λίπος που βγαίνει κατά το μαγείρεμά τους και μην το χρησιμοποιείτε σε ζωμούς ή σάλτσες.
• Αν σας αρέσουν τα τηγανητά, μην τα ξεροψήνετε. Tο τηγάνισμα φυλακίζει στους λιπαρούς ιστούς τις μολυσματικές ουσίες.
• Αλλάζετε το λάδι που έχει χρησιμοποιηθεί κάθε 2 τηγανίσματα. Προτιμήστε το ελαιόλαδο.

ΘΑΛΑΣΣΑ Η ΙΧΘΥΟΤΡΟΦΕΙΟΥ

Oι κλειστές θάλασσες Ιδίως αν βρίσκονται κοντά σε κατοικημένες περιοχές, σε βιομηχανικές ζώνες ή καλλιέργειες, είναι επιβαρημένες με απόβλητα (βιομηχανικά και αστικά) και τοξικές ουσίες.
Tα ιχθυοτροφεία Συνήθως, βρίσκονται σε κλειστές θάλασσες, μακριά από κατοικημένες περιοχές, και τα νερά τους διατηρούνται σχετικά καθαρά, αν και δεν ανανεώνονται εύκολα. Πρόβλημα μπορεί να προκύψει από τα φάρμακα που χορηγούνται στα ψάρια.
Oι ανοιχτές θάλασσες Όσες δεν έχουν επηρεαστεί πολύ από την ανθρώπινη δραστηριότητα, είναι η καλύτερη επιλογή.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ορίσει ελάχιστα επιτρεπόμενα μεγέθη στην αλιεία, με σκοπό να προστατεύσει τα μικρά ψάρια που δεν έχουν φτάσει στο στάδιο της αναπαραγωγής.
Γνωρίστε τι να αποφύγετε.

ΤΙ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ ΤΟ ΨΑΡΙ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ

Υγεία της καρδιάς

Αν θέλετε να μειώσετε κατά 1/3 τις πιθανότητες να πάθετε καρδιακή προσβολή, τότε καλά θα κάνετε να αρχίσετε να τρώτε 2 φορές την εβδομάδα ψάρι. Αυτή η δυνατότητα οφείλεται στα Ω-3 λιπαρά, που ενισχύουν την υγεία της καρδιάς, μειώνουν της πιθανότητες εμφάνισης αρρυθμιών και ασταθούς λειτουργίας, καθυστερούν την ανάπτυξη της πλάκας στις αρτηρίες, ρίχνουν τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων και ρυθμίζουν την αρτηριακή πίεση. Τέλος, πετυχαίνετε το ίδιο σημαντική μείωση των πιθανοτήτων να πάθετε εγκεφαλικό. Μια έρευνα μάλιστα σε 20.000 άνδρες, έδειξε πως η εβδομαδιαία κατανάλωση ψαριού μειώνει το ρίσκο της καρδιακής ανακοπής στο –εντυπωσιακά- μισό ποσοστό!

Αντικαρκινική δράση

Έχει παρατηρηθεί μέσω ερευνών πως οι γυναίκες που λάμβαναν μέσω συμπληρωμάτων διατροφής ιχθυέλαιο κατάφεραν μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου στο στήθος κατά 32%. Παρόμοιες έρευνες σε άντρες, έδειξαν επίσης τριπλάσια μείωση των πιθανοτήτων εμφάνισης καρκίνου του προστάτη σε όσους είχαν εντάξει για τα καλά στην καθημερινή τους διατροφή τα ψάρια. Επιπλέον η αντιφλεγμονώδης δραστηριότητα των ψαριών ενισχύει γενικά την προστασία και τη μάχη του οργανισμού ενάντια στον καρκίνο.

Εγκεφαλική τροφή

Τα ψάρια είναι εξαιρετική τροφή για την εγκεφαλική λειτουργία. Τα Ω-3 λιπαρά βοηθούν στη συγκέντρωση και ρίχνουν κατά ένα θεαματικό 60% τις πιθανότητες εμφάνισης της νόσου του Alzheimer. Είτε είστε νέος φοιτητής, είτε μεγαλύτερης ηλικίας συνταξιούχος, να θυμάστε ότι τα ψάρια σας κάνουν καλό.

Εύπεπτη τροφή

Το λευκό ψάρι δεν δυσκολεύει καθόλου το πεπτικό σύστημα κατά την επεξεργασία του, γι’ αυτό και είναι ιδανική τροφή για τους πιο ηλικιωμένους, όσους νιώθουν μικρή αδιαθεσία ή/ και παρουσιάζουν προβλήματα δυσπεψίας. Μέσω των ψαριών εισάγετε στον οργανισμό σας πληθώρα θρεπτικών στοιχείων χωρίς να επιβαρύνετε το πεπτικό σας σύστημα. Κάθε φορά λοιπόν που επιθυμείτε ένα ελαφρύ και υγιές γεύμα, να έχετε πάντα σαν πρώτη επιλογή το ψάρι.

Αντιφλεγμονώδης δράση

Τα Ω-3 λιπαρά οξέα που βρίσκονται (όπως έχουμε ήδη καταλάβει) σε πληθώρα σε όλα τα ψάρια, έχουν σημαντική αντιφλεγμονώδη δράση. Αυτό το χαρακτηριστικό μεταξύ άλλων, απαλύνει το πρήξιμο στις αρθρώσεις σε περιπτώσεις ρευματοειδούς αρθρίτιδας ή άλλων σχετικών προβλημάτων με αποτέλεσμα όσοι τρώνε τακτικά ψάρι ή λαμβάνουν ιχθυέλαιο σε συμπληρώματα διατροφής, να παρατηρούν περισσότερη ευλυγισία στις αρθρώσεις τους και ομαλότερη κίνηση. Οι ίδιες αντιφλεγμονώδεις δράσεις ανακουφίζουν σε περιπτώσεις δερματολογικών παθήσεων, όπως η ψωρίαση, είτε καταναλώσετε το ιχθυέλαιο, είτε το χρησιμοποιήσετε επιδερμικά σαν αλοιφή. Επιπλέον και πολύ σημαντικό είναι ότι τα Ω-3 λιπαρά έχουν ισχύ και στις περιπτώσεις των αυτοάνοσων νοσημάτων.

Τέλος, τα Ω-3 και η δράση τους, μειώνουν σημαντικά το ρίσκο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2, ακόμα και σε περιπτώσεις ατόμων που έχουν αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης του διαβήτη, σε κάποιο σημείο της ζωή τους.

Υγεία των ματιών

Το ψάρι, κάνει καλό και στην υγεία των ματιών, εκτός από όλα τα άλλα που προσφέρει. Μια ενισχυμένη με ψάρι δίαιτα, βοηθά στη μείωση της εμφάνισης της ωχράς κηλίδας, πάθησης που έρχεται με το γήρας και σε αυτήν οφείλεται η συχνά εμφανιζόμενη σταδιακή απώλεια της όρασης σε άτομα μεγαλύτερα των 50.

Και καλύτερο αναπνευστικό

Ακόμα ένα σημαντικό αποτέλεσμα της αντιφλεγμονώδους δράσης των Ω-3 είναι ο περιορισμός των κρίσεων άσθματος σε πάσχοντες από τη νόσο. Αυστραλιανές έρευνες σε παιδιά που πάσχουν από άσθμα και κατανάλωναν ψάρι σε τακτική βάση, παρουσίασαν πτώση των κρίσεων κατά 75%!